هنگامی‌که در روزهای گرم تابستان از دست گرمای زیاد به منزل پناه می‌بریم، هیچ‌چیز بیشتر از یک کولر گازی و هوای خنک نمی‌تواند خستگی را از تن درآورد. اگر فکر می‌کنید این موضوع در حد و اندازه‌ی «شیره را خورد و گفت شیرین است» ملانصرالدین سهل و برای هر کودکی قابل درک است، نیمی از راه را درست رفته‌اید! ادامه‌ی این مسیر مسلما به رفتن به پشت بام و تعمیر کولر گازی ختم نمی‌شود؛ بلکه می‌خواهیم برای خرید یک کولر گازیِ نو راهنمایی‌تان کنیم. راهنمایی که برای ادامه‌ی این مسیر در اختیارتان قرار دهیم باعث می‌شود در هنگام خرید کولر گازی، تقریبا همه‌چیز را بدانید و خرید موفق و دلچسب‌تری داشته باشید. سعی کرده‌ایم چیزهایی را برایتان لیست کنیم که در هنگام خرید با آنها مواجه می‌شوید و برایتان سوال ایجاد می‌کنند. برویم و ببینیم برای در اختیار داشتن یک عصای جادوگری که می‌تواند هوای گرم تابستان را به هوای یخ زمستانی تبدیل می‌کند دانستن چه چیزهایی لازم است.
کولرهای گازی به سه نوع کلی تقسیم می‌شوند: کولر اسپلیت، کولر پنجره‌ای و کولرهای ایستاده. البته مدل‌های دیگری با ساختارهای خاص هم وجود دارند، اما از آنجایی که تنها از این سه مدل در مصارف خانگی و اداری استفاده می‌شود تنها به این سه مدل پرداخته‌ایم. هر کدام از این سه مدل مزایا و معایبی دارند که باعث می‌شود برای عده‌ای جذاب باشند و برای سایرین فاقد جذابیت. جهت مطالعه انواع کولرها و کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص اینجا کلیک کنید.
دو) آیا طراحی پنل واقعا مهم است؟
طراحی پنل واقعا مهم است. تنها چیزی که شما پس از نصب از یک کولر گازی مشاهده می‌کنید، پنل آن است. نقش پنل یک کولر را می‌توان به ویترین مغازه‌ها تشبیه کرد. زیبایی پنل کولر باعث می‌شود از محصولی که خریده‌اید لذت بیشتری ببرید. بنابراین سعی کنید با توجه به بودجه‌ای که در اختیار دارید، کولری با زیباترین پنل موجود را انتخاب کنید. مسلما زیباتر بودن پنل تاثیر مستقیمی در قیمت نهایی آن دارد و کولری که پنل جذاب‌تری دارد، به‌طور حتم گران‌تر هم خواهد بود.
سه) قدرت خنک‌کنندگی چقدر باشد؟ کولر گازی چندهزار بخریم؟
خنک‌کنندگی کولر گازی با واحد BTU اندازه‌گیری می‌شود و به‌صورت مضربی از ۱۰۰۰ نشان داده می‌شود. واحد BTU در واقع استاندارد اندازه‌گیری قدرت سرمادهی در بریتانیا است (British Thermal Unit) و در نام‌گذاری واحد هم به این موضوع اشاره شده است. ولی معمولا در معرفی کولرها از عنوان‌کردن واحدش صرف‌نظر می‌کنیم و مثلا می‌گوییم یک کولر ۱۸ هزار یا ۲۴ هزار می‌خواهیم.
توجه به این عدد شاید مهم‌ترین مولفه‌ای باشد که برای خرید کولر باید در نظر داشته‌باشید. اگر ظرفیت خنک‌کنندگی کولری که انتخاب می‌کنید کمتر از سطح نیازتان باشد، با مشکل عدم کارایی کافی مواجه خواهید شد و محیط‌تان آن‌طور که انتظار دارید خنک نخواهد شد. چنانچه کولری با ظرفیت بیشتر از نیازتان تهیه کنید، مجبور هستید زودبه‌زود آن را خاموش کنید تا از سرما نخ نزنید! به‌علاوه بحث مصرف بیش‌ازحد انرژی هم سر راه‌تان خواهد بود. در کنار همه‌ی این‌ها باید توجه داشته باشید که کولرهای گازی به دلیل ماهیت عملکردی‌شان رطوبت محیط را می‌گیرند و آن را به‌صورت آب به بیرون هدایت می‌کنند. یک کولر با قدرت خنک‌کنندگی زیاد می‌تواند رطوبت اتاق‌تان را به کلی از بین ببرد و اتاقی کاملا خشک را تحویل دهد. در یک اتاق خشک نفس‌کشیدن سخت‌تر خواهد بود.
این‌ها را گفتیم تا برسیم به این مطلب که انتخاب قدرت مورد نیاز در کولر، مبحثی کاملا حرفه‌ای است و باید به متخصص‌اش سپرده شود. برای انتخاب ظرفیت باید به چند فاکتور مهم توجه شود: نوع محیط (ویلایی، آپارتمانی، دوبلکس)، نوع کاربری (مسکونی یا تجاری)، نوع اقلیم (مثلا جنوب یا مرکزکشور)، میزان نورگیر بودن، میزان رفت‌وآمد، تعداد تجهیزات گرمازای موجود در محیط، تعداد افراد حاضر در محیط و چند فاکتور دیگر از مواردی هستند که در تعیین قدرت کولر مورد نیاز شما نقش اساسی ایفا می‌کنند. بنابراین حتما از یک متخصص در این زمینه مشورت بگیرید. این را به عنوان یک مثال از ما داشته باشید که معمولا برای یک آپارتمان مسکونی با متراژ بین ۷۰ تا ۱۰۰ متر، یک کولر ۲۴ هزار پیشنهاد می‌دهند و برای اتاق‌خواب، کولرهای ۹ تا ۱۲ هزار را توصیه می‌کنند.
چهار) چندتا کولر گازی باید خرید؟
دادن یک جواب قاطع به این سوال، کاری دشوار و گاه غیرممکن است. درست مثل انتخاب قدرت سرمادهی، برای رسیدن به جواب این سوال هم نیاز است از یک کارشناس مشاوره بگیرید. چرا که اگر این کار را نکنید، ممکن است مثلا یک کولر ظرفیت بالا بخرید و آن‌طور که انتظار دارید جواب مثبتی نگیرید و بعدا متوجه شوید شاید دو کولر با ظرفیت‌های پایین‌تر می‌توانست بهتر پاسخگوی نیازتان باشد. گاهی هم خرید چند کولر اشتباه است و یک کولر تکی هم کارتان را راه خواهد انداخت. برای تعیین این موضوع و مشخص کردن اینکه به چه قدرتی از هر کدام نیاز دارید هم به تشخیص متخصص بازمی‌گردد. یک‌بار برای مشورت گرفتن از متخصص هزینه کنید تا در درازمدت، جواب مطلوبی بگیرید. خساست نکنید و به کسی که تجربه‌ی بیشتری از شما در این زمینه دارد، مراجعه کنید.
سه نوع کمپرسور معروف داریم: کمپرسورهای اسکرول (Scroll)، پیستونی (Reciprocating) و روتاری (Rotary) .کمپرسورها قطعاتی هستند که با استفاده از فشرده کردن و کاهش حجم گاز، باعث افزایش فشار آن می‌شوند. در کولرهای گازی، نقش اصلی را همین کمپرسورها بازی می‌کنند و از لحاظ ساختاری کاملا مشابه کمپرسور یخچال‌ها هستند. در بحث توان خنک‌سازی که پس از مصرف برق، پراهمیت‌ترین مشخصه‌ی یک کولر است، کمپرسورهای اسکرول بهترین عملکرد را دارند و انواع روتاری و پیستونی در شرایط متغیری قرار می‌گیرند؛ به همین دلیل نمی‌توان در موردشان نظری قطعی داد. در کولرهای امروزی، کمپرسور روتاری پرکاربردترین نوع است و انواع اسکرول با وجود عملکرد بهتر، خیلی کمتر استفاده می‌شوند. شما زیاد خودتان را درگیر نوع کمپرسور نکنید!
شش) اینورتر چیست؟ چرا این‌قدر مهم است؟ اصلا مهم هست؟
اینورتر (Inverter) هیچ ربطی به نوع کمپرسور ندارد و کاملا مجزای از نوع کمپرسور است. اینورتر بودن قابلیتی است که به واسطه‌ی یک برد الکترونیکی به کمپروسور اضافه می‌شود و در تمام کمپرسورها می‌توان از اینورتر بهره برد. در کولرهای غیر اینورتر زمانی که دمای محیط به حد دلخواهی که به دستگاه داده‌ایم برسد، کمپرسور خاموش می‌شود. با گذشت زمان و هنگامی‌که دمای محیط زیاد شد، کمپرسور دوباره شروع به کار می‌کند. در این کولرها تنها دو حالت برای کمپرسور و موتور وجود دارد: یا روشن است یا خاموش. اما کمپرسورهایی که به سیستم اینورتر مجهز هستند، در هنگام رسیدن به دمای مطلوب کمپرسور را خاموش نمی‌کنند و تنها دور موتور را کاهش می‌دهند؛ به همین دلیل به موتورهای با دور متغیر معروف هستند. موتورهای اینورتر مشابه موتورهای معمولی، مرتبا خاموش و روشن نمی‌شوند و تنها در سرعت گردش خود تغییر ایجاد می‌کنند. یکی از مواردی که باعث بالا رفتن مصرف برق می‌شود، شروع به کار موتور است که جریان بالایی را از منبع تغذیه می‌کشد. اصلا همین روشن و خاموش شدن پیوسته‌ی کمپرسور، باعث مصرف بیش‌ازحد برق می‌شود. حال وقتی موتور نیاز به روشن شدن‌های پی‌درپی نداشته باشد، مصرف برق دستگاه به‌‌شدت کاهش می‌یابد و همین موضوع باعث معروف شدن کولرهای اینورتر شده است.
در فناوری اینورتر تا ۶۰ درصد در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌شود. حتی سازنده‌ها ادعا می‌کنند که در برخی مدل‌های جدید، امکان صرفه‌جویی بیشتر از این هم فراهم شده است. مسلما تهیه‌ی یک کولر دارای اینورتر، بهتر از یک کولر معمولی است. قیمت کولرهای دارای اینورتر از کولرهای معمولی بیشتر است؛ اما این اختلاف قیمت به‌راحتی با پرداخت برق‌بهای کمتر جبران می‌شود.
هفت) مصرف برق کولر گازی چقدر است؟ قبض برق‌مان زیاد نمی‌آید؟
در مورد نوع برق مصرفی حتما مفصل تحقیق کنید. همان‌طور که در ابتدا هم گفتیم، مصرف برق کولرهای پنجره‌ای خیلی زیاد است و دلیل اصلی ارزان بودن‌شان هم همین مصرف زیاد است. همان‌طور که مصرف بنزین در مورد خودروی زیر پایتان مهم است، لطفا در مورد مصرف برق کولری که قرار است حداقل به مدت سه ماه شب و روز روشن باشد، وسواس به خرج دهید. کمپرسورِ کولرها هم در طول زمان با بهینه‌سازی‌هایی همراه شده‌اند که به مصرف کمتر برق منجر می‌شود. به اینورتر بودن حتما دقت کنید و فاکتور بعدی را هم حتما در نظر داشته باشید.
اما در مورد اینکه برق مورد نیاز کولرتان چطور باید تامین شود هم از قبل تحقیق کنید. اکثر کولرهای خانگی با برق تک‌فاز کار می‌کنند و برخی هم به برق سه‌فاز نیاز دارند. برای کولرهای پنجره‌ای و اسپلیت، همان برق تک‌فاز هم کفایت می‌کند؛ اما در مورد کولرهای ایستاده و آن‌هایی که برای فضاهای شلوغ طراحی می‌شوند، به برق سه‌فاز نیاز خواهید داشت.
هشت) به EER دقت بکنیم یا نکنیم؟
بله، حتما دقت کنید. این فاکتور به معنای میزان بهره‌وری انرژي الکتریکی (Energy Efficiency Ratio) است. از این معیار می‌توان فهمید کولر مورد نظر، چه مقدار از انرژی الکتریکی را به سرما تبدیل می‌کند. به هر میزان که EER بیشتر باشد، دستگاهِ خنک‌کننده‌ی بهتری خواهیم داشت. ترکیب EER بالاتر و اینورتر خوب‌تر در یک کولر، می‌تواند یک دستگاه الکتریکی با بازده بالا بسازد.
نه) پرتاب باد دقیقا یعنی چه؟
خیلی ساده است: یعنی یک کولر تا چه فاصله‌ای می‌تواند باد خنک را انتقال دهد؛ به همین سادگی. معمولا فروشندگان کولر گازی از عددی بر حسب متر استفاده می‌کنند و درست‌اش هم همین است. مثلا گفته می‌شود پرتاب باد این کولر ۱۰ متر است و آن یکی تا ۲۰ متر پرتاب باد دارد. مسلم است که پرتاب باد بیشتر به معنی بهتر بودن کولر است. سعی کنید کولری با حداقل پرتاب باد ۱۰ متر تهیه کنید. برخی از مدل‌های جدید فناوری‌هایی را به کار گرفته‌اند که باد را تنها در جهتی که افراد نشسته‌اند، هدایت می‌کند و زمانی که کسی درون اتاق نباشد، قدرت را به حداقل می‌رسانند تا برق کمتری مصرف شود.
ده) راستی، میزان صدای کولر گازی از ابتدا مشخص است؟
کولری بخرید که صدای کمتری تولید کند. کم‌صداتر بودن باعث می‌شود هنگام مهمانی یا مهم‌تر از آن در حین خواب، محیط آرامی داشته باشید و از آن آرامش بگیرید. چطور می‌توان فهمید چه کولری کم‌صداتر است؟ خیلی ساده می‌توان به عدد دسی‌بل (db) کولر دقت کرد؛ کمتر بودن این شاخص به معنای کم‌صداتر بودن است. این عدد را همه‌ی سازنده‌ها در کاتالوگ محصولات خود عنوان می‌کنند.
یازده) مطبوع یا نامطبوع بودن معنای خاصی می‌دهد؟
در کولرهای جدید از چندین لایه فیلتر برای تصفیه‌ی هوای خروجی استفاده می‌شود. این فیلترها می‌توانند ذرات آلرژی‌زا، باکتری‌ها، ویروس‌ها و دیگر ذرات معلق در هوا را از بین ببرند. یونیزه کردن مبل، پرده و لباس‌ها هم از آن قابلیت‌های جدیدی است که گفته می‌شود خوب است و ما هم به‌صورت تلویحی بر خوب بودن‌شان صحه می‌گذاریم.
دوازده) با گارانتی بخریم یا بدون گارانتی؟
تعدادی از کولرهای گازی که در بازار پیدا می‌شوند به کولرهای بانه‌ای معروف هستند. برخی تنها در بازار آزاد و بدون گارانتی یافت می‌شوند (معروف‌ترین آنها کولر جنرال طرح لبخند با جعبه‌ی نارنجی است) و برخی دیگر، هم با گارانتی و هم بدون گارانتی قابل خرید هستند. مثلا کولر سامسونگ و ال‌جی و اُجنرال را با گارانتی و بدون گارانتی خرید. خرید کولر با گارانتی مزایایی دارد که باعث می‌شود بتوان وجود نمونه‌ی مشابه بدون گارانتی را در عین حالی که قیمت کمتری دارد نادیده گرفت. مهم‌ترین نکته این است که بیشتر کولرهای اسپلیت بدون گارانتی، فاقد لوله‌های مسی هستند و برای نصب کولر علاوه بر دستمزد نصاب، باید هزینه‌ی این لوله‌ها را هم پرداخت کنید. گاهی اوقات هم کولرهای بدون گارانتی در حالتی به دست شما می‌رسند که گاز خنک‌کننده‌شان تخلیه شده است و برای پرکردن گاز مخزن هم باید دست به جیب شوید.
سیزده) حرف دیگری هم برای گفتن باقی مانده است؟
در کنار ویژگی‌های مطرح‌شده، باید به قابلیت‌های دیگری هم توجه داشت. اینکه کولر گازی مورد نظر، بادگردان چندجهته دارد یا ندارد. برخی از کولرها تنها می‌توانند باد را به بالا و پایین هدایت کنند و برخی دیگر، چپ و راست را هم پوشش می‌دهند. تایمرهای خاموش کردن (زمان خواب) و روشن شدن در زمان دلخواه بسیار کاربردی هستند. قابلیت جدیدی هم برای دور کردن پشه و مگس و حشرات موذی به کولرها اضافه شده است که می‌تواند برای عده‌ای جالب باشد. راستی حتما به ریموت کنترل کولری که می‌خرید (در صورت ریموت داشتن) دقت کنید. با بعضی از ریموت‌ها خیلی راحت می‌توان کولر را کنترل کرد و برخی دیگر به چند ساعت جلسه‌ی آموزشی نیاز دارند.
منبع: دیجی کالا مگ
